سبوم چیست؟

بسیار پیش می‌آید که می‌بینیم پوست صورت‌مان چرب شده است، احساس سوزش و التهاب در اطراف بینی و پیشانی می‌کنیم اما نمی‌دانیم دلیل آن چیست. شاید بعضی از افراد به صورت ژنتیکی پوست چربی داشته باشند و بعضی دیگر پوست خشک. اما چه عواملی باعث می‌شود که پوست ما به شکلی نگران کننده خشک یا چرب می‌شود؟ این مسئله را باید در غدد چربی و سبوم یافت. اما سبوم چیست؟ فواید و خاصیت سبوم برای پوست و مو ما چیست و چگونه می‌توانیم افزایش و کاهش آن را کنترل کنیم؟ در این مطلب از برایت‌ مکس می‌خواهیم به این سوال‌ها پاسخ بدهیم. با ما همراه باشید.

سبوم چیست؟ فواید و خاصیت سبوم

سبوم (Sebum) یک ماده روغنی و مومی است که توسط غدد سباسه (Sebaceous glands) در پوست تولید می‌شود. این غدد در لایه میانی پوست قرار دارند و سبوم را به سطح پوست ترشح می‌کنند. سبوم شامل ترکیبی از چربی‌ها (لیپیدها) از جمله تری‌ گلیسریدها، اسیدهای چرب آزاد، واکس استرها و اسکوالن است.

فواید و خواص سبوم:

• مرطوب‌ کنندگی: سبوم به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند و از خشکی و ترک خوردن پوست جلوگیری می‌کند.
• نرمی و لطافت: وجود سبوم باعث می‌شود پوست نرم و لطیف باقی بماند.
• تنظیم دما: این ماده به حفظ دمای متعادل پوست کمک می‌کند.
• آبرسانی: سبوم به حفظ رطوبت داخل پوست کمک می‌کند که باعث هیدراتاسیون و انعطاف پذیری پوست می‌شود.
• انتقال آنتی‌ اکسیدان: سبوم آنتی‌ اکسیدان‌های محلول در چربی را به سطح پوست منتقل می‌کند. آنتی‌ اکسیدان‌ها ترکیبات طبیعی هستند که از اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.
• محافظت در برابر میکروب‌ها: این ماده کمی اسیدی است که در نتیجه به جلوگیری از نفوذ پاتوژن‌های مضر مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها به پوست کمک می‌کند.

سبوم پوست چیست

پوست شما سبوم تولید می‌کند که می‌تواند مومی یا چرب باشد. تولید این ماده می‌تواند به بروز آکنه‌ها کمک کند، اما همچنین پوست شما را مرطوب کرده و محافظت می‌کند. بدن خود می‌تواند مقدار مناسب تولید سبوم پوست را تنظیم کند، اما گاهی‌ اوقات بنا به دلایل خارجی یا داخلی پیش می‌آید که این ماده در پوست ما افزایش پیدا می‌کند و باعث جوش و آکنه می‌شود، یا کاهش پیدا می‌کند و باعث خشکی پوست می‌شود. در ادامه هرکدام از این دو نوع رو توضیح خواهیم داد.

کاهش سبوم پوست

تولید کم سبوم می‌تواند مشکلاتی برای پوست ایجاد کند. عوامل زیر می‌توانند باعث کاهش این ماده در پوست و مو شوند:

• قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها یا مواد شیمیایی خشن
• برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی مانند آنتی آندروژن‌ها
• سوء تغذیه و نداشتن رژیم غذایی کافی
• اختلالات غده هیپوفیز یا اختلالات هورمونی

افرادی که غدد سباسه کم کار دارند یا سبوم خیلی کمی دارند، ممکن است پوستی خشک، پوسته‌ پوسته یا خارش‌ دار داشته باشند. اگر فردی از محصولات مراقبت از پوست حاوی مواد شیمیایی خشن مانند سولفات‌ها استفاده کند، این علائم ممکن است بدتر شود.

سبوم مو چیست

غدد چربی که سبوم را تولید می‌کنند، تقریبا در تمام بدن وجود دارند و تراکم آن‌ها در ناحیه‌ موها بیشتر می‌شود. سبوم مو نیز همان ماده روغنی است که توسط غدد سباسه در پوست سر تولید می‌شود و به سطح موها ترشح می‌شود. این ماده به نرم و مرطوب نگه داشتن موها کمک می‌کند و از خشکی و شکنندگی موها جلوگیری می‌کند.

سبوم و ریزش مو

در حالی که مدرک علمی قطعی در مورد اینکه سبوم به طور مستقیم باعث ریزش مو می‌شود وجود ندارد، اما تولید بیش از حد آن می‌تواند نقشی در ریزش مو داشته باشد، به خصوص ریزش موی آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه و ریزش موی زنان).

• انسداد فولیکول مو: تولید بیش از حد این ماده به عنوان چربی طبیعی پوست و مو می‌تواند منجر به انسداد فولیکول‌های مو شود. این امر می‌تواند به ریزش مو در طول زمان منجر شود.
• التهاب: سبوم اضافی می‌تواند التهاب را در پوست سر ایجاد کند. التهاب می‌تواند به ضعیف شدن فولیکول‌های مو و ریزش مو منجر شود.
• عدم تعادل هورمونی: در برخی موارد، تولید بیش از حد این ماده می‌تواند نشانه‌ای از عدم تعادل هورمونی باشد. عدم تعادل هورمونی می‌تواند منجر به ریزش مو در زنان و مردان شود.

عوامل و دلایل تولید زیاد سبوم پوست و مو

بعضی از داروها، شرایط‌ زمینه‌ای فرد و بعضی از عوامل خارجی و محیطی می‌توانند بر اندازه تولید سبوم در پوست و مو تاثیر بگذارند. دانستن عوامل و دلایل تولید زیاد یا حتی کاهش تولید این ماده می‌تواند به ما کمک کند که چگونه از محصولی برای درمان آن استفاده کنیم. این عوامل به شرح زیر است:

• عوامل ژنتیکی: یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده میزان تولید این ماده، ژنتیک است. اگر سابقه خانوادگی پوست چرب یا آکنه دارید، احتمالا شما نیز غدد چربی فعال‌تری دارید که این ماده را بیشتر تولید می‌کند.
• تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی، به خصوص در دوران بلوغ، بارداری، یائسگی و قاعدگی می‌تواند منجر به افزایش تولید این ماده شود. این امر به دلیل افزایش سطح هورمون‌هایی مانند آندروژن‌ها است که غدد چربی را تحریک می‌کنند.
• استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش تولید کورتیزول، هورمون استرس شود. کورتیزول می‌تواند غدد چربی را تحریک کند و منجر به تولید بیشتر چربی شود.
• رژیم غذایی: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف غذاهای پرچرب، پر قند و فرآوری شده می‌تواند با افزایش تولید این ماده مرتبط باشد.
• داروها: مصرف برخی از داروها، مانند استروئیدها و داروهای ضد بارداری خوراکی، می‌تواند منجر به افزایش تولید این ماده شود.

مضرات افزایش ترشح سبوم زیاد

اشاره کردیم که تولید این ماده در پاسخ به نوسانات هورمونی مرتبط با سن، برخی داروها و عوامل سبک زندگی متفاوت است. تولید بیش از حد سبوم می‌تواند منجر به چربی پوست شود:

• پوست ملتهب و قرمز (به دلیل اسیدی بودن سبوم)
• براق بودن پوست
• بروز جوش و آکنه
• باز شدن منافذ پوست

سبوم اضافی همراه با سلول‌های مرده پوست می‌تواند یک پلاک در داخل منافذ ایجاد کند و منجر به ایجاد جوش‌ های سرسیاه شود. این پلاک همچنین باکتری‌ها را در منافذ به دام می‌اندازد که می‌تواند منجر به التهاب شود.

راه های کنترل سبوم پوست و مو

افزایش و کاهش سبوم پوست هر دو می‌تواند به پوست و مو آسیب برساند. کاهش این چربی طبیعی می‌تواند باعث خشکی،‌ ترک و پیری زودرس پوست شود. همین‌ طور افزایش سبوم پوست می‌تواند باعث چرب شدن پوست، بروز جوش و آکنه روی پوست شود. راه‌ های کنترل این ماده به شرح زیر است:

افزایش سبوم:

• شوینده‌ های صورت مخصوص پوست چرب: به دنبال شوینده‌هایی باشید که حاوی مواد ضد چربی مانند اسید سالیسیلیک، اسید گلیکولیک باشند.
• مرطوب کننده‌های بدون چربی: از مرطوب کننده‌هایی استفاده کنید که بر پایه آب یا ژل باشند و فاقد روغن باشند.
• محصولات ضد جوش: از کرم‌ها یا ژل‌های ضد جوش موضعی که حاوی اسید سالیسیلیک یا اسید آزلائیک باشند، استفاده کنید.
• لایه بردارهای شیمیایی: از لایه بردارهای شیمیایی که حاوی اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک یا اسید سالیسیلیک هستند 1 تا 2 بار در هفته استفاده کنید.
• پرایمر: قبل از آرایش از یک پرایمر مخصوص پوست چرب استفاده کنید تا به کنترل چربی پوست کمک کند.

کاهش سبوم:

• شستشوی صورت: صورت خود را دو بار در روز با یک شوینده ملایم و مخصوص پوست چرب بشویید. از شوینده‌های قوی و صابون‌ها که پوست را خشک می‌کنند، خودداری کنید.
• لایه برداری: 1 تا 2 بار در هفته از یک لایه بردار ملایم برای از بین بردن سلول‌ های مرده پوست و چربی اضافی استفاده کنید.
• مرطوب کننده: بعد از شستشو از یک مرطوب کننده بدون چربی و مخصوص پوست چرب استفاده کنید.
• استفاده از محصولات ضد جوش: از محصولات ضد جوش موضعی که حاوی اسید سالیسیلیک هستند استفاده کنید.
• استفاده از تونر: می‌توانید بعد از شستشو از تونر بدون الکل استفاده کنید تا منافذ پوست را کوچک کرده و به تنظیم چربی پوست کمک کند.
• استفاده از ماسک: از ماسک‌ های خاک رس یا ماسک‌ های مخصوص پوست چرب 1 تا 2 بار در هفته استفاده کنید.

قرص کاهش سبوم

در حال حاضر هیچ قرصی به طور خاص برای کاهش سبوم پوست و مو وجود ندارد. با این حال، داروهایی هستند که می‌توانند به طور غیر مستقیم به کاهش تولید این ماده و درمان مشکلات پوستی ناشی از سبوم اضافی کمک کنند:

• ایزوترتینوئین: این دارو برای درمان آکنه شدید استفاده می‌شود. ایزوترتینوئین می‌تواند فعالیت غدد چربی را کاهش دهد و تولید سبوم را کنترل کند.

• اسپیرونولاکتون: این دارو یک دیورتیک است که می‌تواند به کاهش سطح هورمون‌های مردانه در زنان کمک کند. کاهش سطح هورمون‌های مردانه می‌تواند به کاهش تولید این ماده و درمان آکنه کمک کند.
• متفورمین: این دارو معمولا برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. متفورمین می‌تواند به کاهش سطح انسولین در خون کمک کند. کاهش سطح انسولین می‌تواند به کاهش تولید سبوم و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کمک کند.
• داروهای ضد بارداری خوراکی: برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند به تنظیم سطح هورمون‌ها در زنان کمک کنند. تنظیم سطح هورمون‌ها می‌تواند به کاهش تولید سبوم و درمان آکنه کمک کند.

درمان سبوم صورت

معمولا پوست صورت بیشتر درگیر افزایش سبوم می‌شود که می‌تواند هم دلیل ژنتیکی و هم دلایل محیطی و خارجی داشته باشد. همان‌ طور که اشاره کردیم، افزایش و تجمع این ماده باعث بروز آکنه و جوش می‌شود و همین‌ طور می‌تواند باعث پوسته شدن پوست و التهاب آن شود. به همین دلیل برای درمان سبوم صورت می‌توان از کرم آبرسان پوست چرب هیدرا برایت برند برایت مکس استفاده کرد.

فواید کرم آبرسان پوست چرب هیدرا برایت:

• متعادل سازی رطوبت پوست با آبرسانی قوی و عمقی به لایه‌های پوست
• پیشگیری از بروز آکنه و کمک به کوچک شدن منافذ به واسطه کنترل ترشح چربی پوست
• ترمیم کننده و قوام بخش لایه سطحی (اپیدرم) پوست و تقویت سد دفاعی طبیعی پوست
• آنتی اکسیدان قوی و کاهش التهابات پوستی
• فاقد چربی Oil Free
• سازگار با پوست چرب و مختلط

سبومین برای پوست و مو چیست؟

سبومین اصطلاحی است که به ترکیبات و محصولات مختلفی اشاره دارد که برای کنترل و کاهش تولید سبوم پوست و مو به کار می‌رود. این محصولات شامل انواع محصولات مراقبتی پوست و مو مانند کرم‌ها، ژل‌ها، شامپوها و مکمل‌های غذایی هستند که با هدف تنظیم ترشح سبوم و جلوگیری از مشکلات ناشی از تولید بیش از حد آن طراحی شده‌اند.

محصولات کنترل کننده سبوم پوستی

کنترل سبوم پوست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا تولید بیش از حد آن می‌تواند باعث مشکلاتی نظیر آکنه، جوش‌ها و چرب شدن پوست شود. در زیر به برخی از محصولات کنترل‌ کننده سبوم پوست اشاره می‌شود:

• پاک‌کننده‌ها: پاک‌ کننده‌ های ملایم و بدون مواد تحریک‌ کننده می‌توانند به کاهش چربی اضافی پوست کمک کنند. محصولاتی که حاوی سالیسیلیک اسید یا بنزوئیل پروکسید هستند، می‌توانند چربی پوست را کنترل کنند.
• تونرها: تونرها می‌توانند به توازن pH پوست کمک کرده و چربی اضافی را کاهش دهند. تونرهای حاوی آلوئه ورا، عصاره چای سبز و فندق جادوگر معمولا مؤثر هستند.
• ماسک‌ها: ماسک‌های رسی یا ماسک‌های حاوی زغال فعال می‌توانند چربی پوست را جذب کرده و به کاهش سبوم کمک کنند.
• مرطوب‌کننده‌ها: استفاده از مرطوب‌ کننده‌ های سبک و بدون چربی که حاوی مواد مات‌ کننده هستند، می‌تواند به کنترل چربی پوست کمک کند.
• سرم‌ها: سرم‌ های حاوی نیاسینامید یا اسید هیالورونیک می‌توانند به کاهش تولید سبوم کمک کنند.