ویتامین سی
ویتامین C (اسید اسکوربیک) یک ماده مغذی است که بدن برای تشکیل رگ های خونی، غضروف، ماهیچهها و کلاژن در استخوانها به آن نیاز دارد. ویتامین سی همچنین برای روند بهبودی بدن حیاتی است.
ویتامین سی چیست؟
ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است که به طور طبیعی در برخی مواد خوراکی وجود دارد و به عنوان یک مکمل غذایی نیز در دسترس است. ویتامین سی به اشکال مختلفی وجود دارد، اما فرم ال-آسکوربیک اسید (L-Ascorbic acid)، فعالترین شکل است و به طور طبیعی نیز یافت میشود.
دلیل استفاده موضعی و خوراکی ویتامین C
برخلاف گیاهان و اکثر جانوران، انسان توانایی تولید ویتامین سی را به دلیل کمبود یک آنزیم خاص ندارد. برای مقابله با این کمبود، انسان این ویتامین را از رژیم غذایی و یا مکملهای ویتامینی به دست میآورد. جذب ویتامین C از روده ما محدود است و بنابراین فقط مقدار کمی از این ماده از راه خوراکی جذب میشود.
همچنین مقدار بسیار کمی ویتامین سی در صورت مصرف خوراکی به پوست میرسد و بنابراین، استفاده از ویتامین C روی پوست میتواند بیشتر از مصرف خوراکی آن موثر باشد و به همین دلیل مصرف موضعی آن بسیار توصیه میشود.
اهمیت ویتامین سی برای بدن
ویتامین C در عملکردهای متابولیکی مهم نقش دارد و برای رشد و حفظ سلامت استخوانها، دندانها، لثهها، رباطها و عروق خونی حیاتی است. ویتامین C یک ویتامین بسیار ناپایدار است و به راحتی در محلول های آبی و فرمولاسیون های آرایشی اکسید میشود.
ویتامین سی چیست؟
ویتامین C به طور گستردهای در محصولات آرایشی ضد پیری، به فرم های مختلفی استفاده میشود و نقش مهمی در سلامت پوست و کاربردهای بالینی آن (اثرات آنتی اکسیدانی، محافظت از نور، ضد پیری و روشن کننده) ایفا میکند.
فواید ویتامین سی برای پوست
- تقویت سنتز کلاژن: با بالا رفتن سن، کلاژن در پوست شروع به تجزیه میکند و سطح تولید آن کاهش مییابد. استفاده از ویتامین C روی پوست میتواند باعث تحریک ساخت کلاژن جدید شود. همچنین به حفظ کلاژن پوست کمک و از آن در برابر آسیب های محیطی، محافظت میکند.
- محافظت و درمان آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش آفتاب: در حالی که به هیچ وجه جایگزین ضد آفتاب نیست، ویتامین C میتواند از پوست در برابر رادیکال های آزاد ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش محافظت کند.
- کاهش تیرگی پوست با کاهش تشکیل ملانین (رنگدانه پوست): از طریق کاهش فعالیت آنزیم تیروزیناز، سنتز ملانین را مهار میکند و به طور گستردهای به عنوان یک روش درمانی در رفع لک های تیره روی پوست استفاده میشود.
- دارای خاصیت ضد التهابی: موجب مهار فاکتورهای دخیل در فرآیند التهاب شده و آن را به گزینه خوبی در بهبود آکنه و جلوگیری از ایجاد لک پس از التهاب تبدیل میکند.
مکانیسم و اثر ویتامین C در کنار ترکیبات دیگر
ویتامین سی متعلق به گروه آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی است که با محافظت از پوست در برابر گونه های اکسیژن فعال (ROS) عمل میکند و به دلیل حلالیت آبی بالا در سلول وجود دارد و پس از قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش با اهدای متوالی الکترون ها برای خنثی کردن رادیکال های آزاد، از پوست در برابر استرس اکسیداتیو محافظت میکند.
در سیستم های بیولوژیکی، رادیکال های آزاد را بر اساس اکسیژن و نیتروژن کاهش میدهد و بنابراین روند پیری را به تاخیر می اندازد. ویتامین C در فرمولاسیون های مراقبت از پوست اغلب در ترکیب با ویتامین E، برای کاهش سرعت تخریب اکسیداتیو آن و افزایش اثر آنتی اکسیدانی و ضد التهابی استفاده میشود.
همچنین استفاده از ویتامین C در کنار ترانگزامیک اسید موجب محافظت حداکثری از پوست در برابر ایجاد لک شده و در محصولات روشن کننده و ضد لک موجب رفع ناهمواری ها و لک های تیره شده و اثرات روشن کنندگی فوقالعادهای را در این محصولات ایجاد میکند.
ویتامین C لیپوزومال
لیپوزوم ها به عنوان حامل برای کاربردهای مختلف در پوست و لوازم آرایشی مورد استفاده قرار میگیرند. لیپوزومال کردن ویتامین سی به دلیل ناپایداری و نفوذ کم به پوست، موجب افزایش نفوذ پذیری و اثر بخشی مطلوب آن میشود. به طور خلاصه، لیپوزومها از طریق اپیدرم نفوذ میکنند و اجازه میدهند مواد فعال آبدوست ناپایدار مانند ویتامین C به لایه های اپیدرم و درم پوست برسند و اثر خود را بر روی پوست اعمال کنند.
انواع ویتامین C و تفاوت و کاربرد آنها
- آسکوربیک اسید (AA)
بهترین شکل و فرم عملکردی ویتامین C که سایر اشکال ویتامین C اغلب برای دستیابی به فواید آن، ابتدا باید به این فرم تبدیل شوند. اما این فرم به طور مشهود ناپایدار است. قرار گرفتن در معرض هوا، نور و گرما باعث میشود آسکوربیک اسید شروع به اکسید شدن کند.
افزودن ویتامین E و فرولیک اسید میتواند به تثبیت آن کمک کند. محلول در آب است و برای نفوذ بهینه پوست به pH پایین (> 5/3) نیاز دارد. به دلیل فرمول pH پایینی که در آن وجود دارد، میتواند تحریک کننده باشد و برای افرادی که پوست خشک و حساس دارند، ایدهآل نیست.
- سدیم آسکوربیل فسفات (SAP)
محلول در آب است و وابسته به pH پایین نیست. به خوبی در پوست جذب نمیشود، اما همچنان دارای اثرات آنتی اکسیدانی و تقویت کننده کلاژن است. مطالعات علمی نشان میدهد که 1% سدیم آسکوربیل فسفات دارای اثر ضد میکروبی قوی بعد از 8 ساعت در P. acnes (باکتری مولد آکنه) دارد و به طور قابل توجهی از اکسیداسیون سبوم ناشی از UVA تا 40% جلوگیری میکند.
استفاده از یک لوسیون حاوی SAP 5% در طول 12 هفته، اثر بخشی خوبی به میزان 76.9% در درمان آکنه دارد. در نتیجه، دادههای علمی و بالینی نشان میدهد که SAP در پیشگیری و درمان آکنه ولگاریس کارآمد است. SAP را میتوان در یک درمان غیر آنتی بیوتیکی و موثر یا درمان مشترک آکنه بدون عوارض جانبی استفاده کرد که آن را به ویژه برای اهداف زیبایی جذاب میکند.
- منیزیم آسکوربیل فسفات (MAP)
یک ویتامین C پایدار است که محلول در آب است و به خوبی جذب نمیشود، اما در پوست به آسکوربیک اسید تبدیل میشود.
- اتیل آسکوربیک اسید (EAA)
فرم بسیار پایدار ویتامین C است و در مقایسه با سایر اشکال ویتامین C، حتی AA دارای قابلیت روشن کنندگی بهتری است.
- آسکوربیل گلوکوزید (AG)
یک فرم محلول در آب از ویتامین C که پایدارتر از AA است و به خوبی جذب میشود و میتواند در پوست ما به AA تبدیل شود.
- آسکوربیل پالمیتات (AP)
فرم محلول در چربی ویتامین C که راحت تر از سایر اشکال به پوست نفوذ میکند. به خوبی به AA تبدیل نمیشود، بسیار پایدارتر از AA اما کمی پایدارتر از سایر اشکال این ویتامین است. میتواند به کنترل تولید سبوم در هنگام استفاده با SAP کمک کند و آن را به گزینه خوبی برای پوست های چرب و مستعد آکنه تبدیل میکند.
- تتراهگزیل دسیل آسکوربات (TA)
محلول در چربی، ملایم و بسیار پایدار است. همچنین میتواند با سرعت جذب 3 برابر بهتر از AA به لایه های عمیق تر پوست نفوذ کرده و به AA تبدیل شود و هر 3 اثر محافظت آنتی اکسیدانی، تقویت تولید کلاژن، روشن کننده را ایجاد کند.
- آمینوپروپیل آسکوربیل فسفات (AAP)
سرعت جذب بهتری نسبت به AA دارد و موجب تقویت تولید کلاژن میشود. لک های ناشی از بالا رفتن سن را 29-33% کاهش و تعداد چین و چروک ها را تا 23% پس از 8 هفته کاهش میدهد.